By Miet Waes
Toen de Berlijnse muur – het stenen symbool van de Koude Oorlog tussen het vrije Westen en het communistische Oosten – in 1989 viel, was Tsjechoslowakije nog één land. In 1993 gingen ze in vrede uit elkaar. Tsjechië werd een gegeerde vakantiebestemming, maar het kleine broertje Slowakije bleef verweest achter. Onterecht. Slowakije heeft eveneens veel toeristische troeven: de ruige natuur van het Hoge Tatra-gebergte, eeuwenoude kuuroorden, burchten en kastelen, pittoreske historische dorpjes, mysterieuze grotten, negen nationale parken en veertien beschermde natuurgebieden stuk voor stuk ruwe diamanten, nog niet ontdekt door de grote massa en daardoor rustiger en een pak goedkoper.
Klik hier voor de fotoreportage van Miet Waes en Sojka.
Gerdi Vanfleteren: Een begeesterde ambassadeur van Slowakije
Omdat we aanvankelijk toch wat sceptisch waren over de toeristische troeven van Slowakije en liever naar Tsjechië reisden, had Gerdi Vanfletteren ons uitgenodigd voor een korte ontdekkingstocht in de Liptovregio. De boomlange, energieke West-Vlaming met het hart op de tong en een bulderende lach wacht ons – en zijn andere gasten – op in de luchthaven van Wenen. Tijdens de vier uur durende autorit naar het boerendorp Malatiny krijgen we niet alleen al een massa achtergrondinformatie over zijn droomland, maar vertelt hij ons ook zijn levensverhaal. Toen Dexia, waarvan hij filiaalhouder was in Bornem, een geschikte marketingmanager zocht voor een Slowaakse bank (die ze hadden overgenomen) was Gerdi meteen kandidaat. Hij geraakte in de ban van de prachtige, ongerepte natuur, ontdekte er niet alleen de liefde van zijn leven, maar ook de vele onontgonnen toeristische troeven van een land dat nog gebukt ging onder het communistisch verleden en het rijkere Tsjechië. Na een tijdje hield hij het saaie bankwezen voor bekeken en stortte zich – samen met zijn Slowaakse vrouw – in een avontuur dat weinigen hem zullen nadoen.
Van Vlaamse enclave tot Sojka een internationaal vakantiedorp…
Om hun droom waar te maken kozen Gerdi en zijn vrouw bewust voor het rustige dorpje Malatiny in de Liptovregio. Het is één van de mooiste gebieden van Slowakije met bossen, meren, watervallen en zicht op de bergen van de Hoge Tatra. Daarnaast zijn er traditionele dorpjes en middeleeuwse kastelen. Zij begonnen heel bescheiden met het verhuren van enkele vakantiewoningen. In de beginperiode kwamen er hoofdzakelijk familieleden, vrienden en kennissen op vakantie. Maar de mond-aan-mond reclame deed zijn werk en er moest dringend bijgebouwd worden. Omdat de spaarcentjes op geraakten, bedacht Gerdi een vernuftig coöperatiesysteem waarbij vrienden en kennissen hem geld leenden en mee aandeelhouders werden. Uit respect voor zijn roots kreeg het vakantiepark de naam Sojka, Slovaaks voor Vlaamse gaai.
… waar iedereen met een groot of klein budget welkom is
Na enkele jaren ontdekten ook Slowaken de geneugtes van vakantie en vrijtijdsactiviteiten. Toen ook Polen, Tsjechen en Hongaren er op vakantie kwamen, kreeg Sojka meer en meer de allures van een internationaal vakantiedorp. Sojka breidde jaarlijks uit met grote, maar ook kleine houten chalets in traditionele stijl, 30 hotelkamers,10 familieappartementen, plaatsen voor motorhomes, caravans en tenten, een mooi aangelegde tuin met beelden, speeltuinen, een openluchtzwembad, een ligweide, sportvelden… Er kwam een gezinsvriendelijk restaurant met kinderspeelhoek en kindermenu waar ook buurtbewoners welkom waren. Omdat de moderne vakantieganger steeds veeleisender werd, kwam er ook een wellnessruimte met binnenzwembad, 4 types sauna’s, jacuzzi, Kneippbaden, turbodouches. Professionele masseuses geven professioneel advies over massages en packings.
Partizanska Lupca was ooit een rijk dorp
Na een rondleiding in Sojka willen we nu ook wat van de omgeving zien. Vanuit het kleine dorpje Malatiny ikomen we in het grotere dorp Partizanska Lupca. Dat dorp moet ooit welvarend geweest zijn. Dat zie je aan de vier prachtige kerken. Het dorp werd rijk door de ontginning van de vele mijnen in de omgeving waaronder onder andere belangrijke antimoonontginningen naast wat goud en zilver. Opmerkelijk is de grote boerderij uit het communistisch regime, dat er nu wat vervallen bijligt. Vreemd is ook dat vele huizen niet naast, maar achter elkaar staan en enkel via een klein steegje te bereiken zijn. Vroeger was het immers de gewoonte dat de bewoners achter hun huis woningen bijbouwden voor hun kinderen. De tijd dat die grote West-Vlaming argwanend werd bekeken door zijn dorpsgenoten is lang voorbij. Iedereen wuift naar Gerdi, begroet hem uitbundig of stopt voor een praatje. Hij zorgt dan ook niet alleen voor heel wat tewerkstelling, maar blies door het organiseren van allerlei evenementen voor de plaatselijke bevolking nieuw leven in het dorp en sponsort er bovendien enkele sociale projecten.
De Liptovregio is een walhalla voor rustige wandelaars, avontuurlijke hikers en bikers
Na een kennismaking met het dorpsleven trekken we verder de natuur in. Wat meteen opvalt, is dat het hier een walhalla is voor wandelaars en fietsers, sommige routes zijn reeds bewegwijzerd. We trekken door bloemenweides, rustige wegen, genieten van een verzorgde picknick met fruit en versnaperingen en genieten ondertussen van het panoramisch zicht over de bergketens. Dat er ook meer avontuurlijke wandelingen zijn, zoals een trekking in het Tatragebergte, ontdekken we de volgende dag. Hierbij moet je rotsen beklimmen, af en toe een ladder nemen, langs een rotswand boven een rivier wandelen met een kabel om je aan vast te houden…maar de beloning met spectaculaire vergezichten is dan ook navenant. En als dat nog niet avontuurlijk genoeg is, kan je ook aan paragliding en alpinisme doen.
Oude Lutherse kerkjes, een skiparadijs, grotten, thermale baden, watervallen…
Aangezien we maar een paar dagen, en jammer genoeg geen weken, tijd hebben, neemt Gerdi ons de volgende dag met zijn busje op sleeptouw om nog meer Slowaakse schatten te ontdekken. Een eerste stop is een bezoek aan een oud, houten Luthers noodkerkje, beschermd door de Unesco. Die kerkjes werden getolereerd, maar moesten aan strenge voorwaarden voldoen: in acht maanden tijd gebouwd worden, rap afbreekbaar zijn, geen klokkentoren en de ingang moest aan de achterkant zijn. Het kerkje oogt heel sober van buiten, maar is een pareltje van binnen met een prachtige orgel, houtsnijwerken en schilderingen op houten panelen. Enkele kilometers verder en een pak hoger belanden we in het grootste skigebied van Slowakije waar nog volop geskied wordt. Overal zijn er werken aan de gang om nieuwe hotels en andere accommodaties bij te bouwen om de toevloed aan skitoeristen aan te kunnen. Wat de grotten en de vele therrmale baden betreft, moeten we het doen met de verhalen van Gerdi.
Gerdi: “Liptov is bezaaid met grotten, waar je vaak kilometers in kunt wandelen. Ook aan thermale baden is er geen gebrek. Heel populair is Besenova waar het opborrelende roodgekleurde bronwater een temperatuur van 40 graden heeft. Tatralandia beschikt dan weer over groene warmwaterbronnen met een aqua- en avonturenpark.”
Een andere toeristische attractie, die we wel bezoeken is de waterval in Lúcky, éen van de mooiste van Slowakije. Heel opmerkelijk is dat de waterval niet midden de natuur ligt, maar in een dorp bekend vanwege zijn grote spa- en wellnesscentrum.
Liptovska mara, de bekendste toeristische trekpleisters in de streek.
Liptovska marra willen we zeker gezien hebben. Het stuwmeer werd tussen 1970 en 1975 aangelegd om overstroming te voorkomen en stroom op te wekken. Een spoorlijn moest wijken voor het meer, net als de bewoners van de negen dorpen die in dit gebied lagen. De belangrijkste gebouwen en monumenten werden behouden en kan je nu bezichtigen in het openluchtmuseum van PribylinI. Langs het meer van ongeveer 22 km² liggen verschillende strandjes en je kan er zwemmen, varen of vissen. Vanuit Vlasky is het een korte wandeling naar de dam voor een mooi uitzicht over het meer en het witte kerkje dat op een van de oevers staat. Voor waterratten is er mogelijkheid tot rafting en kanoën. Maar helaas is daar nu geen tijd voor.
Vilkolinec: Een sprookjesachtig tweehonderd jaar oude Wolvendorpje
Wat ons echter het meest bekoort, is het charmante bergdorpje Liptovska, dat sinds 1993 op de Werelderfgoedlijst van de Unesco staat. Het dorp ligt in het National Park Velka Fatra waar nog beren leven en in de winter volledig ingesneeuwd is. De 45 authentieke huizen zijn 200 jaar oud, maar in tegenstelling tot Bokrijk nog steeds bewoond. De houten huizen zijn gebouwd op een stenen fundament en in verschillende pasteltinten geschilderd wat het dorpje nog extra fotogeniek maakt. In het dorp staat een kerkje met een houten klokkentoren, een houten put en het dorp is doorsneden door een beekje dat door een goot naar beneden stroomt. Een paar huizen kan je van binnen bekijken, omdat ze nu gebruikt worden als expositieruimte voor lokale kunstenaars. Een van de huizen is nog ingericht in traditionele stijl zodat je een beeld krijgt van hoe de mensen er wonen. De meeste bewoners zijn ouderen die vriendelijk goedendag knikken, maar ook meteen aangeven dat ze op hun privacy gesteld zijn.
Tijd nu voor koffie en gebak in een stadje verderop. Net zoals in Wenen zijn er hier veel koffiehuizen die een groot assortiment aan vaak fijn gebak aanbieden die niet moet onderdoen voor de fijne patisserie die we in België gewoon zijn.
Ervaringsdeskundiegen Myriam en Steven: “Slowakije blijft voor ons het ideale vakantieland”
Twee van onze reisgenoten, Myriam en Steven, zijn de tel kwijtgeraakt hoeveel maal ze reeds naar Slowakije op vakantie kwamen. Eerst onder hun tweetjes, later met hun kinderen en nu met de kleinkinderen. Regelmatig organiseren ze een vakantie naar Slowakije voor een groepje vrienden en kennissen.
Steven: “Wij kennen Gerdi van toen er hier amper twee chaletten stonden, maar waren meteen verliefd op de streek. Van in het prille begin hebben we een deel van onze spaarcentjes mee in het project gestoken zodat we coöperant zijn. We hebben ons dat nooit beklaagd en altijd goede rente en ervaringen gehad. Ook al zijn we fervente reizigers en hebben al een stukje van de wereld gezien, we blijven steeds terugkomen naar Slowakije zeker met kinderen want het is hier toch een pak goedkoper. Telkenmale ontdekken we nog nieuwe zaken want dat land heeft zoveel troeven. Ik heb het eens opgezocht: 6000 grotten, 1300 minerale bronnen en de grootste kasteeldichtheid ter wereld. Meer dan 180 burchten en 425 kastelen.”
Myriam: “Vaak komen we met de wagen, zeker met kinderen of kleinkinderen. Dan trekken we daar twee dagen voor uit en bezoeken dan telkens een andere streek onderweg. Regelmatig nemen we ook het vliegtuig. Het grote voordeel is dat Gerdi dan voor ons de beste verbindingen opzoekt, de ticketten bestelt en ook voor een huurauto zorgt. En dat doet hij niet alleen voor ons, maar ook voor al zijn klanten. Hij kent werkelijk iedereen en dat is vaak heel handig. Velen, vooral de oudere Slowaken, spreken amper Engels en dan is het fijn dat iemand je verder helpt. Ook als er medische problemen zijn, is het een geruststelling dat iemand zich over je ontfermt en je verder helpt. Door de corona waren het twee zware jaren voor hem. Hij besloot om niet meer uit te breiden, maar zich nu toe te spitsen op het verfraaien en vernieuwen van de bestaande infrastructuur.
SolDus we blijven zeker nog wat mee investeren. Want één ding is zeker: we blijven hier terugkomen.”
Praktische informatie
Hoe erheen
Met de wagen
Brussel- Liptov is 1.470 kilometer.
Met het vliegtuig
We vlogen met Ryanair van Charleroi naar Wenen, die op 70 km van Bratislava ligt.
Tweemaal per week zijn er ook vluchten van Charleroi naar Bratislava
Voor de terugvlucht vlogen we van Krakau in Polen, naar Charleroi..
Met de nachttrein
Voor wie liever met de trein komt, is er een nachttrein van Brussel naar Wenen.
Sojka biedt als extra service het boeken van de vluchten, treintickets en huurwagens aan.
Logeren
Sojka resort
Malatiny 104
03215 Malatiny
Liptov, Slowakije
E-mail: info@sojka.eu
Uitstappen
Gerdi werkte 11 daguitstappen uit, variërend van 100 tot 300 km in de omgeving, met wegbeschrijvingen en wat je onderweg allemaal kunt bezoeken. Hij zorgt ook voor prima gidsen, organiseert aangepaste uitstappen voor groepen en geeft graag tips.
Redactie