De redactie
DEN HAAG – 5 juli 2025 tot en met 1 maart 2026
Met de tentoonstelling Alles gegeven – Jacoba van Heemskerck & Marie Tak van Poortvliet belicht Kunstmuseum Den Haag het uitzonderlijke verhaal van twee vrouwen die hun tijd ver vooruit waren. Kunst, liefde, spiritualiteit en maatschappelijke idealen verweven zich in een tentoonstelling die verrassend actueel aandoet — met thema’s als vrouwenemancipatie, queerness, duurzaamheid en mentaal welzijn.
Een gedeeld ideaal, een verborgen liefde
Jacoba van Heemskerck (1876–1923) en Marie Tak van Poortvliet (1871–1936) deelden een levenslange liefdesrelatie, in een tijd waarin dit amper bespreekbaar was. Samen zetten zij zich in voor een betere wereld — via kunst, theosofie en later biodynamische landbouw. Hun zomerverblijf in Domburg, Villa Loverendale, groeide uit tot avant-garde-broedplaats.
Pioniersrol in kunst en samenleving
Van Heemskerck werd een vooraanstaand expressionist, Tak van Poortvliet een invloedrijke verzamelaar en mecenas. Hun werk en invloed worden in de tentoonstelling getoond met hoogtepunten uit Van Heemskercks oeuvre — waaronder Twee bomen, waarin spiritualiteit en expressie samenkomen — én topstukken uit Tak van Poortvliets collectie, met onder meer werken van Mondriaan, Kandinsky en Marc.
Erfenis met een schaduwkant
De tentoonstelling schuwt het kritische perspectief niet: het kapitaal waarmee Tak van Poortvliet haar collectie opbouwde, had wortels in koloniaal verleden en slavernij via haar familie’s banden met de WIC. Een deel van haar vermogen gaf ze later weg aan biodynamische landbouw.
Visionair én omstreden
Hun uitgesproken steun aan de Duitse avant-garde tijdens WOI maakte hen in Nederland controversieel. Toch bleven ze vasthouden aan hun idealen: dat kunst, spiritualiteit en grensoverstijgend denken bij kunnen dragen aan een betere wereld.
Publicatie en achtergrond
De tentoonstelling is mede mogelijk dankzij bruiklenen van Museum Boijmans Van Beuningen en gebaseerd op nieuw onderzoek van Jacqueline van Paaschen, auteur van de biografie Marie Tak van Poortvliet: Alles gegeven (Prometheus, 2025).
Meer info: www.kunstmuseum.nl