De redactie
De ongemakkelijke conclusies van de PestiRiv-studie
Na zes jaar onderzoek en een investering van 11 miljoen euro presenteerden Anses en Santé Publique France deze week de langverwachte resultaten van de PestiRiv-studie. Het rapport bevestigt wat velen al vermoedden: bewoners die binnen 200 meter van wijngaarden wonen, worden aantoonbaar sterker blootgesteld aan pesticiden. Maar over de concrete gezondheidsrisico’s voor deze groep blijft het rapport opvallend vaag.
Een studie die niemand tevreden stelt
“Dit is een studie die niemand tevreden zal stellen. Noch de wijnbouwers, noch de milieuverenigingen,” verzuchtte de eigenaar van Château de Malle in Preignac nog vóór de publicatie. Hij kreeg gelijk. Terwijl wijnbouwers hoopten dat het onderzoek zou aantonen dat de risico’s overdreven worden, vinden milieuorganisaties de conclusies te voorzichtig en ontwijkend.
Wat is gemeten?
Onderzoekers onderzochten 56 gangbare middelen uit de conventionele en biologische wijnbouw, waaronder fungiciden tegen meeldauw, metiram, glyfosaat, fosetyl-aluminium, spiroxamine, pyrethroïden, koper en zwavel. De blootstelling werd gemeten in de lucht, op oppervlakken, in stof en in urine van proefpersonen. Vooral kinderen van 3 tot 6 jaar bleken gevoeliger, doordat zij dichter bij de bodem spelen en een relatief hogere blootstelling hebben.
Grote vragen blijven open
Het rapport bevestigt dus dat er een hogere blootstelling is in de nabijheid van wijngaarden, maar zegt niets over de lange termijn gezondheidsrisico’s zoals kanker of neurologische aandoeningen. Juist die vraag leeft sterk bij de 4% van de Franse bevolking die binnen 200 meter van een perceel woont.
Voor de wijnsector is het resultaat dubbel: aan de ene kant is er geen directe medische veroordeling, aan de andere kant blijft het imago van pesticiden en wijngaarden precair. Voor milieuorganisaties is het ronduit teleurstellend: zij hadden gehoopt op strengere aanbevelingen of beleidsvoorstellen.
Politieke en economische implicaties
De timing is gevoelig. Frankrijk wil zich profileren met een groener landbouwmodel, en wijn is het internationale visitekaartje van dat beleid. Maar de PestiRiv-studie schuift de kernvraag – wat doet chronische blootstelling aan wijnbouwpesticiden met de gezondheid van omwonenden? – vooruit in de tijd.
De wijnbouwsector zelf staat ondertussen onder druk. Steeds meer consumenten vragen naar biologisch of pesticidevrij geproduceerd wijn. Tegelijkertijd zijn conventionele middelen nog altijd cruciaal voor de bestrijding van meeldauw en andere ziekten, zeker in natte jaren.