Reis naar Coburg en Gotha

Jempi Welkenhuyzen 28 oktober 2025 #Reizen #Welkenhuyzen

Leopold I, de oom van Europa

Naar aanleiding van het dubbel verjaardagsfeest, 90 jaar vereniging van de Kroonorde en de Orde van Leopold II en 125 jaar Orde van Leopold II bracht ik een bezoek aan het Duitse Coburg en Gotha, de bakermat van onze dynastie.

Klik hier voor de fotoreportage van Anne Marie Jacob.

De families Coburg en Gotha maakten beide deel uit van het hertogdom Saksen-Coburg en Gotha, een dubbelhertogdom dat in 1826 werd gevormd. In plaats van volledig afzonderlijke staten, waren het twee delen van één hertogelijke familiebezitting, geregeerd door dezelfde hertog, maar met aparte administraties. Daarbij was Coburg over het algemeen de rijkere en invloedrijkere van de twee, zeker in de 19^e eeuw.

Het dubbelhertogdom werd gevormd, nadat hertog Ernst I (vader van Prins Albert, de echtgenoot van koningin Victoria) het gebied erfde. De hertogelijke residentie werd gevestigd in Coburg. Coburg lag strategisch beter, met betere handelsverbindingen en een meer ontwikkelde stedelijke economie. Gotha had wel enige economische betekenis, maar werd vooral door boekdrukkunst en wetenschap op de kaart gezet, denk onder andere aan de bekende Almanach.

Matrimoniale politiek

Het hof in Coburg was politiek actiever, mede doordat veel leden van de familie Saksen-Coburg en Gotha trouwden in Europese koningshuizen, zoals Groot-Brittannië, Portugal, Bulgarije en ons land. Dat konden we zien in de Kohary crypte van de Sint Augustijnkerk, waar de stamboom ons meer inzicht gaf van de leden van de katholieke lijn.

Het hertogdom werd dan ook vaak aanzien als het diplomatieke centrum van de dynastie. Dat konden we tijdens onze reis dan ook meermaals ervaren in prachtige kastelen als Ehrenburg, de Veste Coburg (met tijdelijke residentie van Luther), het Kasteel Rosenau of Friedenstein. Om uiteraard Kasteel Callenberg niet te vergeten, waar we werden ontvangen door Prins Hubertus, de achterkleinzoon van Charles Edward. Sinds de opheffing van het hertogdom in 1918 gebruiken de hoofden de titel Prins in plaats van Hertog. Hubertus is advocaat en hoofd van het huis Saksen-Coburg en Gotha sinds dit jaar. Hij is gehuwd met de Amerikaanse bankier Kelly Rondestvedt en samen hebben ze drie kinderen. Hij behoort vanuit de Duitse tak tot dezelfde dynastieke familie als onze koning. En tijdens onze ontvangst op het kasteel refereerde de prins hier uiteraard naar. Ook elders tijdens onze trip werd regelmatig naar ons koningshuis verwezen. De invloed van Leopold I, geboren als prins van Saksen-Coburg-Saalfeld (later Gotha) was buitengewoon groot, zowel in ons land als op het Europese politieke toneel. Hij wordt vaak gezien als een meester in diplomatie en huwelijksallianties en werd aanzien als de spilfiguur in het zgn. ‘Coburg netwerken’ in Europa. Vandaar zijn officieuze titel ‘Oom van Europa’. Zijn zuster Victoria was de moeder van koningin Victoria van Groot-Brittannië. Leopold zelf was oom en adviseur van de koningin. Hij beïnvloedde zelfs haar huwelijk met zijn neef Prins Albert.

Door zijn familiebanden had Leopold I toegang tot de diplomatie in Londen, Parijs, Wenen en Berlijn. En actueler kan haast niet, tijdens de Krimoorlog (1853 – 1856) zou hij een informele tussenpersoon zijn geweest tussen Engeland en Frankrijk. Een dynastiek zwaargewicht dus, die Europa’s machtsevenwicht mee heeft vorm gegeven. Zijn zoon Leopold II zou deze politiek verder zetten. Denk aan het uithuwelijken van zijn dochters: Louise-Marie met Filips van Saksen-Coburg en Gotha, Stéphanie trouwde de kroonprins van Oostenrijk en Clémentine huwde Napoleon Victor Bonaparte. Zijn zuster Charlotte was keizerin van Mexico en zijn dochter voorbestemd om keizerin van Oostenrijk te worden. Koningin Victoria was een volle nicht en zijn grootvader was koning der Fransen.

Kleine beetjes extra

Un p’tit truc en plus? Van de reis onthoud ik verder nog de highlights in het Europese Museum van Moderne Glaskunst in Rödental, naast de gegidste tour door het aristocratische stadscentrum in Coburg. Het was de eerste stad in Duitsland die het regime van Hitler omarmde, tot spijt van de Joodse gemeenschap. Hier combineert de Evangelische Stadtkirche Sankt Moriz op knappe wijze mooie moderne elementen met de gothische bouwstijl. Ook andere laatrenaissance façades in de buurt, waaronder het stadhuis en de Apotheke, zijn meer dan een aanblik waard. Een tip, klim of neem het treintje tot de Veste voor een adembenemend uitzicht over de stad. In het kasteel wacht je een prachtige kunstcollectie naast de vertrekken van Luther. Of passeer langs het residentiekasteel Ehrenburg in neogotische stijl, dat een hele geschiedenis kent. Vergeet zeker de crypte van Kohary niet onder de Sint Augustinuskerk. Daar ligt de katholieke tak van Saksen-Coburg-Kohary begraven. Schloss Rosenau is dan weer het huis waar de echtgenoot van koningin Victoria van Engeland, Albert van Saksen-Coburg werd geboren. Ik tip je op de meubels uit de Biedermeier periode. Combineer je bezoek met Gotha, waar de sporen van de voormalige DDR her en der nog duidelijk zichtbaar zijn. Hier is het vroegmoderne kasteel Friedenstein , één van de grootste barokkastelen uit de renaissance een must. Combineer dit met het middeleeuwse stadscentrum en de zgn. ‘Gründerzeitgebouwen’ uit de 19^e eeuw en je hebt de voornaamste culturele trekpleisters afgevinkt.