De redactie
In 2025 viert Huis Marseille, Museum voor Fotografie zijn 25-jarig jubileum. Ter gelegenheid hiervan is van 28 juni tot en met 12 oktober 2025 de tentoonstelling Memento. Fotografie, onderbroken te zien, die beide 17e-eeuwse panden van het museum aan de Keizersgracht in Amsterdam beslaat. In een onconventionele en monumentale presentatie toont Huis Marseille ruim honderd hedendaagse fotografische topwerken uit zijn rijke collectie en biedt hiermee tevens inzage in een kwarteeuw verzamelbeleid. Hieruit blijkt dat de verzameling niet alleen ontwikkelingen in de fotografie en de beeldcultuur goed weerspiegelt, maar ook die in de veranderende maatschappij, met name van de afgelopen vijf jaar.
Rijke collectie
In tweeënhalf decennium heeft Huis Marseille, het eerste fotografiemuseum in Amsterdam, ruim achthonderd hedendaagse fotografische werken verworven. Daaronder bevindt zich werk van vele internationaal toonaangevende fotografen, zoals Thomas Struth, Andreas Gursky, Andres Serrano, Deana Lawson en Jean-Luc Mylayne. Daarnaast is er in de collectie veel ruimte voor minder gevestigde namen. Recentere aanwinsten zijn bijvoorbeeld foto’s van Jamie Hawkesworth en Widline Cadet, Nhu Xuan Hua en Tyler Mitchell. De collectie van Huis Marseille is van zeldzaam hoog niveau. Wie vergelijkbare topstukken van bijvoorbeeld Deana Lawson, Joanna Piotrowska, Luc Delahaye en Zanele Muholi wil zien, moet daarvoor naar het buitenland afreizen.
Elke foto een ‘memento’
Hoe heeft de collectie van Huis Marseille zich in de eerste kwarteeuw van zijn bestaan ontwikkeld? Memento geeft daarop een antwoord. Elke foto is op zichzelf een ‘memento’, met andere woorden verbonden met een moment in de tijd. De collectiestukken zijn daarnaast ook te zien als ‘memento’s’ uit de geschiedenis van het museum. De foto’s maakten eerder deel uit van een tentoonstelling of vormden daar juist een aanleiding voor. Ze hoorden bij een bepaalde kunstenaarsrelatie of zijn onder een bepaald directoraat verworven. Bovenal weerspiegelt de collectie van Huis Marseille belangrijke veranderingen in de maatschappij en het kunstbedrijf in het bijzonder, die sinds de uitbraak van de covid-pandemie in 2020 nog in een stroomversnelling zijn geraakt.
Collectielijnen
Alle dertien tentoonstellingszalen, inclusief het tuinhuis, zoomen met aansprekende voorbeelden in op een verhaal over de collectie, waarin lijnen worden uitgezet, lijnen worden onderbroken en nieuwe wegen worden verkend. Deze ‘collectielijnen’ variëren van fotografie uit onder meer Zuid-Afrika (David Goldblatt, Zanele Muholi en Lindokuhle Sobekwa), iconische vrouwelijke Nederlandse fotografen als Scarlett Hooft Graafland, Jacqueline Hassink en Dana Lixenberg, fotografen die werken op het snijvlak van mode en kunst (onder anderen de Britse fotograaf Jamie Hawkesworth, de Nederlandse fotografen Hellen van Meene en Viviane Sassen, en de Amerikaanse fotograaf Tyler Mitchell) en fotografie met een meer documentair karakter, zoals die van Eddo Hartmann en Ad van Denderen. In Memento staat verder een spotlight op een aantal collectiestukken van Deana Lawson, de Amerikaanse fotograaf die Huis Marseille in 2019 in Europa introduceerde en van wie inmiddels vijf belangrijke stukken zijn verworven. Ook de video-installatie van Hanne van der Woude is te zien. De selectie varieert van de allereerste werken in de verzameling tot de allerlaatste collectieaanwinst van Deana Lawson.
Onconventionele presentatie
Memento is geen chronologische tentoonstelling waarin het ontstaan van de collectie wordt verteld. In plaats daarvan worden de foto’s gepresenteerd op een monumentale en onconventionele wijze. Er zijn twee plekken waar een collectiewerk zich normaal gesproken kan bevinden: het kunstdepot en de tentoonstellingszaal. Voor Memento worden deze plekken eenmalig met elkaar verbonden. De presentatie in de zalen verwijst naar een schilderijenrek in een kunstdepot. Het Depot van Museum Boijmans Van Beuningen leent zijn Lina Bo Bardi-‘ezels’ uit aan Huis Marseille. Deze sokkels tonen de werken als object in de ruimte. Tentoonstellingsvormgever Philip Lüschen maakt een animatiefilm gebaseerd op het depot. Bij zeven zalen wordt een ‘zine’ gemaakt, een soort minicatalogus. Per ‘zine’ wordt een auteur uitgenodigd om een tekst te schrijven, of er komt een gedicht in.
Over Huis Marseille
Huis Marseille werd geopend in september 1999, als eerste fotografiemuseum in Amsterdam. Het museum is opgericht door Jos de Pont als zelfstandig opererend instituut. Vijftig werken uit de privéverzameling van Jos de Pont, met daarin een aantal belangrijke stukken van de kunstenaars uit de zogenaamde Düsseldorf Schule, vormden het begin van de collectie van het museum. Fundamenten van de verzameling waren in het begin Nederlandse (kunst)fotografie en fotografie uit Zuid-Afrika en Japan. De afgelopen tien jaar is de nadruk verlegd naar fotografen uit de diaspora en zijn accenten gelegd op de relatie tussen fotografie, kunst en mode, en reflecteert het verzamel- en tentoonstellingsbeleid recente ontwikkelingen in maatschappij en kunstbedrijf. Stichting Huis Marseille, Museum voor Fotografie is eigenaar van 804 stukken in de museumcollectie. Een ander deel (150 stukken) is in langdurig bruikleen van de H+F Collection. Het museum bestaat uit twee aangrenzende grachtenpanden, Keizersgracht 401 en Keizersgracht 399 (waarmee het museum in 2013 is uitgebreid), en beschikt over dertien tentoonstellingsruimten. Beide huizen stammen uit de tweede helft van de 17e eeuw en zijn geclassificeerd als Rijksmonument.