By Redactie
Kanonnier Joscha in het Vestingmuseum fotografie Maarten van Haaff.
Wat voegen musea toe aan onze maatschappij? Wat missen we als deze musea niet zouden bestaan? Atlas Research heeft de maatschappelijke waarde van twaalf samenwerkende musea in de regio Gooi en Vechtstreek binnen de Metropoolregio Amsterdam onderzocht en het resultaat is uitermate positief.
Singer Laren, Comenius Museum, het Dudok Architectuur Centrum, Museum Weesp, het Huizer Museum, Kasteel-Museum Sypesteyn, Pinetum Blijdenstein, Museum Hilversum, Het Nederlands Vestingmuseum, Forteiland Pampus, het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid en het Rijksmuseum Muiderslot werken sinds 2017 structureel samen. Zij hebben Atlas Research opdracht gegeven om onderzoek te doen naar hun maatschappelijke, economische en sociale waarde. De resultaten worden vanmiddag in Singer Laren gepresenteerd.
Welvaartseffect van ruim 10 miljoen euro*
De samenwerkende musea leveren ruim 12 miljoen euro regionaal en nog 3 miljoen euro landelijk aan maatschappelijke waarde op per jaar. De regionale kostenposten, bestaande uit gemeentelijke, provinciale en andere regionale overheidssubsidies, tellen samen op tot 1,9 miljoen euro. Opvallend is dat een relatief groot deel van de inkomsten van de musea (tegenover landelijke museumcijfers) niet uit overheidssubsidies komt, maar uit fondsen, giften, donaties, sponsoring en andere eigen inkomsten. Binnen de Metropoolregio Amsterdam is de Gooi en Vechtstreek verder de deelregio met de laagste gemeentelijke cultuurlasten per inwoner.
Dit resulteert in een positief maatschappelijk saldo van 10,2 miljoen euro per jaar. Ook wanneer rekening wordt gehouden met verschillende onzekerheden en een meer conservatieve berekening gebruikt wordt, blijft het saldo ruim positief.
Maatschappelijke waarden in het rapport
De onderzochte maatschappelijke waarden worden onderverdeeld in vijf waarden. De
gebruikswaarde, de waarde die mensen hechten aan het museumbezoek boven op een alternatieve tijdsbesteding, komt uit op 2,2 miljoen euro. Mensen zijn bereid meer te betalen voor een huis in de buurt van culturele voorzieningen – dit uit zich in de optiewaarde van 7,3 miljoen euro voor de twaalf musea. Ook mensen die musea niet bezoeken, kunnen waarde hechten aan het bestaan van de museumcollecties. Deze bestaanswaarde die de inwoners van de Gooi en Vechtstreek ontlenen aan de musea komt uit op 1,9 miljoen euro.
Economische waarde
Jaarlijks ontvangen de musea in de Gooi en Vechtstreek in totaal ongeveer 650 duizend bezoekers. Zo’n dertig procent komt uit de regio zelf, 61 procent elders uit Nederland en negen procent uit het buitenland. De ruim 450 duizend toeristische museumbezoekers uit binnen- en buitenland geven jaarlijks samen ruim 32 miljoen euro uit in de regio, waarbij de meeste uitgaven buiten het museum gedaan worden. Het totale welvaartseffect uit toeristisch bezoek bedraagt 2,5 miljoen euro. Daarnaast bieden de musea werkgelegenheid. Er is ongeveer 247 fte aan betaald personeel werkzaam bij de musea, en daarnaast nog 136 fte aan museumvrijwilligers. De schatting voor de economische waarde van de musea is met een ondergrens van 2,8 miljoen euro per jaar.
Sociale waarde
Ruim 47 duizend leerlingen brengen een educatief schoolbezoek aan de musea in de Gooi en Vechtstreek. Ongeveer 22 duizend leerlingen komen uit de regio zelf, de rest van de schoolbezoeken komt elders uit Nederland. Op basis van eerder onderzoek naar de positieve effecten van culturele schoolbezoeken op leerlingen is een schatting van de sociale waarde van 1 miljoen euro per jaar.
Museumhelden gezocht!
Zoals ook uit dit rapport blijkt, museumvrijwilligers zijn onmisbaar voor de musea in de Gooi en Vechtstreek. De meer dan 800 vrijwilligers voeren jaarlijks werk uit ter waarde van minstens 2,4 miljoen euro. Bovendien zijn er nog meer maatschappelijke waarden van toepassing: via het werk dat zij uitvoeren (economische waarde), het plezier dat zij beleven aan hun vrijwilligerswerk (gebruikswaarde) en de positieve effecten op welzijn en gezondheid die vrijwilligerswerk mogelijk met zich meebrengt, voornamelijk bij ouderen (sociale waarde), die niet gemonetariseerd kunnen worden. Bovenstaande benadrukt het belang van de campagne ‘Museumhelden gezocht!’ die afgelopen voorjaar vanuit de samenwerkende musea is gestart om museumvrijwilligers te werven. Kom erbij: www.museumhelden.nl
Het rapport van Atlas Research is onderdeel van het project Museumhelden gezocht! dat gericht is op het versterken van de museale sector na de coronacrisis. Het project wordt gesteund door de provincie Noord-Holland en VSBfonds. Het vervolg Museumhelden Binden en Behouden krijgt steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Mondriaanfonds. Deze laatste schijft hierover. “Wij vinden de regionale samenwerking in dit plan voorbeeld stellend en daarom van’ belang binnen de regionale en (inter)nationale sector.”
* Data en conclusies zijn opgesteld door Atlas Research.